Vandaag is het PAAD of ouderverstoting bewustwordingsdag. We staan hier graag even bij stil, maar wat is dat precies ouderverstoting?
Er zijn kinderen die na de scheiding van hun ouders met één van hen geen contact meer willen. We spreken dan van contactbreuk. Hiervoor kunnen veel redenen zijn.
Er zijn realistische redenen waarom een kind geen contact met een van zijn ouders wil en van hem vervreemdt.
Eerst en vooral zijn er ouders die zich schuldig maakten aan partnergeweld en/of kindermishandeling.
Vervolgens zijn er de ouders die afkeer opwekken door hun psychische problemen of psychiatrische problematiek, zoals alcoholmisbruik, psychose, depressie of persoonlijkheidsstoornissen.
Er zijn ouders die zelf hun kinderen “verstoten”, ieder contact afwijzen, niet beschikbaar zijn, geen interesse tonen, hun kinderen onregelmatig ophalen, hun kinderen bij anderen dumpen.
Er zijn ouders die nooit een sterke band met het kind hadden, ook niet voor de scheiding. Sommige ouders kunnen niet goed ouderen of denken dat niet te kunnen en geven zelf het contact op. Sommige ouders zijn onredelijk streng.
Ook het nieuw samengesteld gezin van een ouder kan een rol spelen bij de contactbreuk, zoals wanneer het kind moeite heeft met de stiefouder of met de stiefbroers en -zusjes.
Er spelen voor kinderen soms ook praktische redenen om geen contact met een ouder te willen, zoals wanneer het verblijf bij die ouder ten koste gaat van vriendschappen of wanneer het kind zich bij die ouder verveelt of als het kind door de afstand tussen woonplaatsen van de ouders verstek moet laten gaan bij zijn sport, jeugdvereniging en andere activiteiten.
Je merkt dat contactbreuk heel wat oorzaken kan hebben. Eentje daarvan is ouderverstoting. Ook andere termen worden vaak gebruikt: oudervervreemding, parental alienation, PAS.
De Amerikaanse kinderpsychiater Richard Gardner gebruikte de term Pas voor het eerst in 1985. In 1992 beschrijft hij het PAS in detail en kent hij een aantal specifieke kenmerken toe aan het kind met het PAS.
Het concept van het ouderverstotingssyndroom bevat volgens Gardner drie elementen. Al deze elementen moeten aanwezig zijn, anders kan er geen sprake zijn van PAS.
– De verwerping en minachting van de verstoten ouder neemt de vorm aan van een heuse campagne;
– De verwerping is irrationeel: de verstoting is geen redelijk antwoord op het gedrag van de ouder die verstoten wordt;
– Het ouderverstotingssyndroom is deels het resultaat van de invloed van de verblijfsouder op het kind.
Kiezen
Kinderen die de echtscheiding van hun ouders meemaken geraken vaak in een loyaliteitsconflict. Ze mogen niet loyaal zijn tegenover hun beide ouders tegelijkertijd. Ze mogen niet aanhankelijk en trouw zijn aan hun beide ouders tegelijk; Ze worden gedwongen om een emotionele keuze te maken tussen hun ouders, voor de een, tegen de ander. Kinderen worden van bij het begin, vaak al tijdens het huwelijk, meegesleurd in de dagelijkse conflicten tussen hun ouders. Ze kiezen uiteindelijk partij in het conflict, maar eigenlijk is dat niet hun keuze. Het is een keuze die hen op slinkse wijze door hun ouders wordt opgedrongen.
We kunnen het PAS zien als een manier waarop het kind met het loyaliteitsconflict omgaat. Het Pas is dan een verdedigingsstrategie om uit het loyaliteitsconflict te geraken. Het kind zit geklemd tussen de waarheid van zijn vader en die van zijn moeder en kan daar alleen maar uit geraken door de mening van de ene ouder over te nemen en die van de andere te verwerpen. Het kind wordt gemanipuleerd door zijn beide ouders en kan daar alleen maar aan ontsnappen door te zwichten voor de sterkste van de twee.
Mechanismen
Nodig hebben
De verblijfouder kan zijn kinderen aan zich binden uit eigen – vaak onbewuste – emotionele behoeften. De verblijfouder dwingt zijn kind zo in een afhankelijkheidspositie. Hij doet voor zijn emotionele behoeften beroep op zijn kind. Het kind moet dan voor een groot deel voor de ouder zorgen in plaats van andersom. Dat noemen we parentificatie.
Zwart maken
Ouders kunnen een negatief beeld ophangen van de andere ouder en hem demoniseren. Door de negatieve eigenschappen van de andere ouder steeds weer te benoemen, te overdrijven, zelfs te verzinnen trachten de ouders hun kinderen te overtuigen van de slechtheid van de andere ouder; Zo bouwen zij bij hun kinderen weerstand op tegen de andere ouder. Dat kan zo ver gaan dat kinderen angstig of boos worden en geen contact met de andere ouder willen.
Heb je hierover vragen, aarzel dan niet ons te contacteren. Op het forum kan je ook je verhaal kwijt.
