Exact één jaar na het Vlaamse is er nu ook eindelijk een federaal regeerakkoord. In zo’n akkoord staan de grote lijnen waarrond de komende drieënhalf jaar zal gewerkt worden. Wat vinden we er in terug dat belangrijk is voor gezinnen?
Werk
Er wordt heel veel aandacht besteed aan de combinatie werk-gezin en aan het principe dat hoe meer mensen aan het werk zijn, hoe meer welvaart er zal zijn.
- De grote verschillen tussen de stelsels van sociale zekerheid moeten worden aangepakt. De statuten van werknemer, zelfstandige en ambtenaar moeten naar elkaar toegroeien, met respect voor verworven rechten.
- Als alternatief voor een verdere verlenging van het corona- ouderschapsverlof wordt tijdelijke werkloosheid wegens overmacht, op basis van een specifiek quarantaine attest mogelijk gemaakt voor ouders van schoolgaande kinderen, kinderen in crèches en kinderen met een handicap in een voorziening, wanneer zij enkel thuis kunnen worden opgevangen omwille van COVID-19.
- Het geboorteverlof voor vaders en meemoeders wordt uitgebreid van 10 tot 20 dagen.
- Het mantelzorgverlof wordt geleidelijk uitgebreid tot 6 maanden.
- De tewerkstellingsgraad en de activiteitsgraad kan maar stijgen als we ook vooruitgang boeken bij de kwetsbare groepen. Heel wat mensen willen werken maar ervaren daarin obstakels.
- We besteden ook specifieke aandacht aan (alleenstaande) ouders. We onderzoeken welke financiële en andere drempels we kunnen wegnemen, zodat het voor hen gemakkelijker wordt om werk en gezin te combineren.
- (Extra) werken moet altijd financieel aantrekkelijk zijn voor de betrokkene en zijn gezin.
Een aantal maatregelen bij het einde van de loopbaan:
- Aan het einde van de loopbaan komt er een mogelijkheid voor deelpensioen.
- Het minimumpensioen zal geleidelijk worden opgetrokken (volledige en onvolledige loopbaan) richting 1.500 euro netto voor een volledige loopbaan.
- De pensioenbonus komt terug. Zo bouwen mensen die langer werken ook meer pensioenrechten op. Vanaf het moment waarop men voldoet aan de voorwaarden voor het vervroegd pensioen, begint men de pensioenbonus op te bouwen. De regeling wordt ingevoerd voor werknemers, zelfstandigen en ambtenaren.
Armoede
Een hoofdstuk wordt gewijd aan armoede binnen gezinnen. Men wil zowel het inkomen van deze gezinnen verbeteren als de toegang tot rechten gemakkelijker maken. Meer specifiek wordt gefocust op energie- en waterarmoede, privéschulden, gezondheidsschulden en de verduidelijking van het begrip “referentieadres”. Ook administratieve vereenvoudiging en het wegnemen van feitelijke drempels voor mensen in armoede. Ook een bijzondere aandacht voor kinderarmoede en eenoudergezinnen. Tot slot gaat het over maatregelen om psychologische hulp voor mensen in armoede meer toegankelijk te maken.
Fiscaliteit
Er is sprake van een brede fiscale hervorming. Daar blijkt verder in de tekst dan wel weinig van. Een volledige vernieuwing, die eigenlijk broodnodig is, zal er niet komen.
De gezinsfiscaliteit wordt verlicht en beter afgestemd op de combinatie werk en gezin en de zorg voor oudere, inwonende familieleden. Dit gebeurt onder meer via de uitbreiding van de belastingvermindering voor kinderoppas. Voorts wordt de toeslag op de belastingvrije som voor (groot)ouders en broers/zussen ten laste ouder dan 65 verhoogd.
Onze beleidsvoorstellen
Nog voor de verkiezingen van mei 2019 deden we 10 beleidsvoorstellen rond het statuut van jonge weduwen en weduwnaars. Bijna bij al de partijen mochten we langsgaan. Het meest besproken voorstel ging over de cumulgrenzen, de inactiviteitsval en de alleenstaandenval die het overlevingspensioen, voornamelijk het oude stelstel, is. Dat hebben ze goed begrepen, want:
De regering zal de sinds 2015 in voege zijnde cumulregeling voor personen die een overlevingspensioen combineren met een beroepsinkomen evalueren in het licht van de inactiviteitsvallen, met bijzondere aandacht voor de kinderlast, die mogelijk nog bestaan, en desgevallend voorstellen doen om deze inactiviteitsvallen aan te pakken, met bijzondere aandacht voor de kinderlast.
Geen uitdrukkelijke vermelding van de overgangsuitkering helaas, maar mogelijk kan die wel bij de evaluatie betrokken worden. Het gaat hier immers om dezelfde wet.
Een tweede voorstel, om het voor bijvoorbeeld ernstig zieke mensen toch nog mogelijk te maken een schuldsaldoverzekering aan te gaan, wordt ook opgenomen.
De regering neemt maatregelen om het recht om vergeten te worden in het verzekeringsrecht te verbeteren. Er wordt onderzocht of en onder welke voorwaarden de lijst met chronische ziekten verder kan worden aangevuld. De regering zal onderzoeken hoe het recht om vergeten te worden kan worden uitgebreid tot andere gezondheidsverzekeringen.
De andere voorstellen worden niet afzonderlijk opgenomen, maar zijn wel nauw verweven: niet-opgenomen ouderschapsverlof overdraagbaar maken en een verlenging van het rouwverlof passen perfect binnen de idee van een betere combinatie werk-gezin en meer aandacht voor alleenstaande ouders. Een betere ondersteuning bij rouwverwerking is een heel ruim begrip. De groeiende aandacht voor geestelijke gezondheidszorg kan hier zeker helpen.
En verder…
- Aandacht voor geestelijke gezondheidszorg. De toegankelijkheid, kwaliteit, nabijheid en betaalbaarheid moet op een gelijkwaardige manier benaderd worden dan de fysische gezondheidszorg. In overleg met de sector en de patiëntenverenigingen wordt een meerjarenplan om prioriteiten vast te leggen en nieuw beleid te implementeren. Met een prioriteit voor terugbetaling van psychologische zorgen.
- DAVO: het rekenhof deed aanbevelingen. Deze zullen zo snel mogelijk uitgevoerd worden, zodat sneller een ontvangstmachtiging ten gunste van de onderhoudsgerechtigde zou toegekend worden bij niet-betaling.
- Pro-deo: de regering zal de mogelijkheden evalueren om de toegang en de kwaliteit van de juridische bijstand voor kwetsbare bevolkingsgroepen te verbeteren. Bij die evaluatie van de toegankelijkheid tot justitie worden ook de griffierechten meegenomen en wordt bekeken of er nog aanpassingen nodig zijn.
- Bepalingen rond wettelijke samenwoning en afstammingsrecht zijn nog niet aangepast aan de huidige maatschappelijke behoeften.
- Participatie: heel vaak wordt vermeld dat er zal samengewerkt worden met de sector, de verenigingen. Mensen zijn als ervaringsdeskundigen een essentiële stem, staat er. Dat is alvast een quote die we gaan onthouden.
