Er bestaan in ons land twee grote systemen in verband met het overlevingspensioen. De datum van overlijden bepaalt in welk systeem je valt. Overleed je partner voor 1/01/2015 dan val je in het oude systeem waar enkel het overlevingspensioen bestond. Overleed je partner na 1/01/2015 dan kom je terecht in het nieuwe systeem, afhankelijk van hoe oud je zelf bent zal je een overlevingspensioen of een overgangsuitkering krijgen. De duur van de overgangsuitkering wordt vanaf 2022 verlengd. Er zijn daarom nu drie situaties mogelijk.
- Je partner overleed voor 1 januari 2015
- Je partner overleed tussen 1 januari 2015 en 1 oktober 2021
- Je partner overleed na 1 oktober 2021
- Een aanvraag indienen
Je partner overleed voor 1 januari 2015
Er bestond op dat moment slechts één systeem: het overlevingspensioen.
Voorwaarden
-
Minstens één jaar gehuwd zijn op het ogenblik van het overlijden
Deze voorwaarde van 1 jaar geldt niet wanneer
- er uit het huwelijk een kind werd geboren of de echtgenote zwanger is;
- er op het ogenblik van overlijden een kind ten laste is waarvoor een van de echtgenoten kinderbijslag ontvangt;
- het overlijden een gevolg is van een ongeval na het huwelijk of een beroepsziekte.
2. Minstens 45 jaar oud zijn
Deze voorwaarde geldt niet wanneer
- je minstens één kind ten laste hebt;
- je voor minstens 66% arbeidsongeschikt bent;
- je echtgenoot minstens 20 jaar als ondergronds mijnwerker gewerkt heeft.
3. Geen uitkering krijgen wegens ziekte, invaliditeit, werkloosheid of loopbaanonderbreking
Tijdelijk overlevingspensioen
Voldoe je niet of niet meer aan de voorwaarden met betrekking tot huwelijk en leeftijd, dan kan je een overlevingspensioen voor maximaal 12 maanden krijgen.
Vanaf wanneer?
Als je echtgeno(o)t(e) nog niet gepensioneerd was en je het pensioen binnen twaalf maanden na overlijden aanvraagt, heb je er recht op vanaf de maand van overlijden. Als je het later aanvraagt, krijg je het overlevingspensioen vanaf de maand na aanvraag.
Als je echtgeno(o)t(e) wel gepensioneerd was, heb je recht op een overlevingspensioen vanaf de maand na het overlijden.
Bedrag
Het overlevingspensioen wordt berekend op basis van de loopbaan van de overleden huwelijkspartner.
Er wordt rekening gehouden met een andere loopbaanbreuk. Voor een rustpensioen is dat …/14.040 voor een volledige loopbaan. Bij een overlevingspensioen wordt de noemer het aantal kalenderjaren, omgezet in dagen, tussen 1 januari van het jaar van de 20ste verjaardag en 31 december voorafgaand aan het jaar van het overlijden.
Het bedrag van het overlevingspensioen mag niet hoger zijn dan het pensioenbedrag dat zou toegekend zijn als men de wettelijke pensioenleeftijd zou hebben bereikt en een volledige loopbaan zou gehad hebben (14 040 dagen).
Bovenstaande berekening geldt voor werknemers. Voor ambtenaren is de berekening een stuk ingewikkelder. Ook de ex-huwelijkspartner heeft dan mogelijk recht op een overlevingspensioen.
Meer informatie
Cumuleren
Overlevingspensioen en beroepsinkomen
Om je volledig overlevingspensioen te blijven krijgen, moet je je beroepsinkomen beperken tot de toegelaten bedragen.
We beperken ons hier tot de situatie dat je jonger bent dan 65 en een overlevingspensioen ontvangt. De andere bedragen kan je op deze website opzoeken.
Voor werknemers en ambtenaren zijn de bedragen 21.505 euro als je geen kinderbijslag ontvangt en 26.881 euro + 5.376 euro per kind zolang je kinderbijslag krijgt. Voor zelfstandigen en gemengd (werknemer en zelfstandig) is het respectievelijk 17.204 euro en 21.505 euro + 4.301 euro per kind.
Overlevingspensioen en vervangingsinkomen
Je mag een overlevingspensioen gedurende een eenmalige periode van 12 al dan niet opeenvolgende kalendermaanden combineren met een Belgische of buitenlandse sociale uitkering:
- ziekte of invaliditeit;
- werkloosheid;
- tijdskrediet, loopbaanonderbreking of verminderde prestaties;
- conventioneel brugpensioen of het stelsel van werkloosheid met bedrijfstoeslag;
- thematische verloven.
Let op: als je naast een overlevingspensioen ook een rustpensioen ontvangt, dan is deze cumulatie met een sociale uitkering niet toegelaten, ook niet voor de eenmalige periode van 12 maanden.
Deze eenmalige periode van 12 maanden is persoonsgebonden: je kan niet opnieuw van deze cumulatie genieten als je opnieuw weduwe/weduwnaar wordt na een hertrouw.
Een uitkering voor een arbeidsongeval of beroepsziekte en een uitkering van de Federale Overheidsdienst Sociale Zekerheid mag je onbeperkt combineren met je overlevingspensioen, zonder invloed op het pensioenbedrag.
Gedurende de 12 maanden toegelaten combinatie wordt het pensioenbedrag beperkt tot een jaarlijks vast bedrag, als jouw pensioenbedrag hoger ligt dan dit bedrag. Als het bedrag van je overlevingspensioen lager is dan dit bedrag, dan krijg je het volledige bedrag van het overlevingspensioen.
Dat bedrag is momenteel:
- 11.680,27 euro per jaar voor werknemerspensioenen (vanaf 01/01/2023), ofwel 973,36 bruto per maand.
- 9.866,31 euro per jaar voor ambtenarenpensioenen ofwel 822,19 euro bruto per maand.
Na 12 maanden toegelaten combinatie moet je kiezen tussen het overlevingspensioen en de sociale uitkering:
- Je doet afstand van de sociale uitkering en het overlevingspensioen wordt volledig uitbetaald.
of - Je blijft de sociale uitkering ontvangen en de betaling van het overlevingspensioen wordt geschorst voor de volledige maanden waarin je sociale uitkeringen ontvangt, ook al is dit maar één dag.
Overlevingspensioen en rustpensioen
Als je overlevingspensioen wordt gecombineerd met een rustpensioen, kun je in totaal maximaal 110% van het bedrag van het overlevingspensioen voor een volledige loopbaan krijgen.
Meerdere overlevingspensioenen
Als je recht hebt op meer dan één overlevingspensioen van één echtgenoot, krijg je maximaal een overlevingspensioen voor een volledige loopbaan.
Als je recht hebt op meer dan één overlevingspensioen van verschillende echtgenoten, kent men het gunstigste overlevingspensioen toe.
Je partner overleed tussen 1 januari 2015 en 1 oktober 2021
Sinds 2015 bepaalt je leeftijd op je recht hebt op een overlevingspensioen. Is dat niet het geval dan krijg je een overgangsuitkering.
Als langstlevende huwelijkspartner heb je recht op de overgangsuitkering als je voldoet aan de volgende voorwaarden:
-
Je hebt op het moment van het overlijden niet de minimumleeftijd om een overlevingspensioen te ontvangen
| huwelijkspartner overleden in | minimumleeftijd |
| 2015 of vroeger | 45 |
| 2016 | 45,5 |
| 2017 | 46 |
| 2018 | 46,5 |
| 2019 | 47 |
| 2020 | 47,5 |
| 2021 | 48 |
| 2022 | 48,5 |
| 2023 | 49 |
| 2024 | 49,5 |
| 2025 | 50 |
2. Je was minstens 1 jaar getrouwd
De periode van wettelijk samenwonen voor het huwelijk wordt gelijk gesteld met het huwelijk.
Als er een kind geboren is binnen het huwelijk of je bevalt binnen de 300 dagen na het overlijden of er is een kind ten laste waarvoor je kinderbijslag ontvangt, dan vervalt de voorwaarde van 1 jaar huwelijk.
Ook als het overlijden het gevolg is van een ongeval of beroepsziekte geldt deze voorwaarde niet.
3. Je bent niet hertrouwd
4. Je bent niet veroordeeld voor een misdrijf tegenover je overleden partner
Duur van de overgangsuitkering
Je krijgt de overgangsuitkering vanaf de maand die volgt op het overlijden voor 12 maanden of voor 24 maanden, als:
- je op het moment van overlijden een of meerdere kinderen ten laste hebt;
- er een kind geboren wordt binnen de 300 dagen na het overlijden.
Let op: de aanvraag voor een overgangsuitkering moet ingediend worden binnen de 12 maanden na het overlijden.
Bedrag
De berekening van de overgangsuitkering gebeurt grotendeels op dezelfde manier als het overlevingspensioen, op basis van de loopbaan van uw overleden huwelijkspartner.
Enkele verschillen:
- Het bedrag van de overgangsuitkering wordt berekend op basis van de lonen van de overleden huwelijkspartner. Wanneer het loon lager is dan het gewaarborgd minimumloon, dan vervangt de pensioendienst het loon door het gewaarborgd minimumloon.
- De regels voor het minimumpensioen gelden niet voor de overgangsuitkering (enkel voor werknemers).
- De langstlevende huwelijkspartner ontvangt de volledige overgangsuitkering. Er is geen verdeling met wezen of ex-huwelijkspartners uit een ander huwelijk.
Cumuleren
De overgangsuitkering is onbeperkt cumuleerbaar met een beroepsinkomen, een vervangingsinkomen, een rustpensioen en een overlevingspensioen van dezelfde huwelijkspartner.
Dat betekent dus dat je de overgangsuitkering niet zal verliezen ongeacht hoeveel andere inkomsten je hebt. Maar: een combinatie van meerdere inkomsten betekent wel dat je zeer waarschijnlijk in een hogere schijf terecht komt bij de belastingen. Hoge afrekeningen zijn helaas geen uitzondering, hou daar dus zeker rekening mee.
Overgangsregeling
Overleed je partner eind 2019, in 2020 of in 2021 dan val je mogelijk onder de overgangsregeling.
Een overgangsuitkering die toegekend werd naar aanleiding van een overlijden vóór 1 oktober 2021 en waarvan de periode verstrijkt na deze datum, wordt ook verlengd. Met andere woorden; ontving je nog een uitbetaling in oktober 2021, dan geldt de verlenging ook voor jou.
Je hoeft hiervoor zelf niets te doen, de verlenging zal automatisch toegepast worden.
Je partner overleed na 1 oktober 2021
De duur van de overgangsuitkering wordt verlengd ten opzichte van de vorige regeling. Je ontvangt de overgangsuitkering voor een periode van:
- 18 maanden: wanneer er op het ogenblik van het overlijden geen kinderen ten laste zijn.
- 36 maanden: wanneer er op het ogenblik van het overlijden een kind ten laste is dat in het kalenderjaar van het overlijden de leeftijd van 13 jaar bereikt en waarvoor een van de echtgenoten kinderbijslag ontving.
- 48 maanden:
- wanneer er op het ogenblik van het overlijden een kind ten laste is dat in het kalenderjaar van het overlijden de leeftijd van 13 jaar niet bereikt en waarvoor een van de echtgenoten kinderbijslag ontving.
- wanneer er op het ogenblik van het overlijden een kind met een handicap ten laste is, ongeacht de leeftijd van dat kind.
- bij een postume geboorte van een kind binnen de driehonderd dagen na het overlijden.
Deze termijnen gelden zowel voor ambtenaren, werknemers als zelfstandigen.
De overige voorwaarden, bedragen en mogelijke cumuls blijven dezelfde als onder de regeling bij een overlijden tussen 1 januari 2015 en 1 oktober 2021.
Overgangsregeling
Een overgangsuitkering die toegekend werd naar aanleiding van een overlijden vóór 1 oktober 2021 en waarvan de periode verstrijkt na deze datum, wordt ook verlengd. Met andere woorden; ontving je nog een uitbetaling in oktober 2021, dan geldt de verlenging ook voor jou.
Je hoeft hiervoor zelf niets te doen, de verlenging zal automatisch toegepast worden.
Een aanvraag indienen
Je moet zelf een aanvraag indienen als je partner nog niet gepensioneerd was en nog geen pensioenaanvraag had ingediend.
Let op: je aanvraag moet binnen de 12 maanden na het overlijden ingediend zijn opdat het overlevingspensioen of de overgangsuitkering kan ingaan tijdens de maand van het overlijden of de maand erop. Als je deze termijn niet respecteert, dan zal het overlevingspensioen of de overgangsuitkering pas ingaan in de maand die volgt op de aanvraag.
Een aanvraag indienen kan online via mypension.be, bij het gemeentebestuur of bij de pensioendienst zelf.
Omdat er regelmatige aanvragen voor een foutief systeem gebeurden, werd bepaald dat vanaf 2022 een aanvraag voor een overlevingspensioen geldt als een aanvraag voor een overgangsuitkering, en omgekeerd.